"WEINIG MENSEN KIJKEN NAAR DARFUR"

De speciale televisieuitzending over de Sudanese provincie Darfur van de NOS en de actualiteitenrubrieken heeft maar 246.000 kijkers getrokken. Naar Tros Vermist en Sterren Dansen op het IJs keken op hetzelfde moment meer dan een miljoen mensen. (bron: NOS)
Wij hebben gekeken. Mij viel op dat het een witte aangelegenheid was; zowel de belangstellenden bij de bijeenkomsten in Rotterdam en Amsterdam als de programmamakers waren autochtone Nederlanders. Behoudens de ene asielzoeker uit Darfur zelf.
Hier openbaart zich een cultuurverschil. Als ik bij mezelf na ga, dan voel ik me vanuit mijn christen-zijn betrokken op dergelijke ellende, en stel ik me open voor de vraag wat ik er aan kan doen. We hebben gekeken samen met de jongste zoon van 14. Die zou uit zichzelf de voorkeur aan de ‘sterren’ hebben gegeven, maar dat is normaal voor die leeftijd.
Zo’n uitzending, mag men nou stellen dat dat een typisch Nederlands fenomeen is? Sinds Johan Bodegraven en Mies Bouwman de tv benutten voor een appèl op onze solidariteit en vrijgevigheid, meen ik van wel. Zij het dat met de ontzuiling die betrokkenheid afneemt, en nieuwe Nederlanders het ook niet overnemen. Nationale inzamelavonden voor rampgebieden in Islamitische landen ten spijt. (recent: Turkije; Iran)
Morele grondslagen waarop onze maatschappij is gebouwd, passen we ook toe op andere samenlevingen. Dat is naar mijn mening een kenmerkend aspect van onze cultuur. Is daarop feitelijk niet terug te voeren, dat het internationale verzet de apartheidsdictaturen in Rhodesië/Zimbabwe en Zuid-Afrika op de knieën heeft gedwongen? De wereldwijde steun aan anti-apartheidsorganisaties ging gepaard met Westerse boycot-acties, tegen eigen economische belangen in. Dat verklaart de reden waarom de tragedie in Darfur door gaat: oliecontracten met de regering in Soedan beletten eenzelfde houding door China. Lag de sleutel voor economische invloed bij Westerse bedrijven, dan zouden die door consumentenacties de gevolgen ondervinden. Vergelijk de reactie op de aanwezigheid van Total in Birma. Die werd onmiddellijk in het openbare debat betrokken na het bloedig neerslaan van de volksprotesten. Feitelijk houdt China ook daar het bloedvergieten in stand. Geen Chinese burger krijgt de kans om er blijk van te geven zich in dit opzicht om anderen te bekreunen.
De Westerse interpretatie van solidariteit verklaart tevens waarom de massieve kritiek die Israël ondergaat, in geen verhouding staat tot een willekeurige dictatuur.

Wat zouden anti-apartheidsagitatoren voelen bij de dictatuur van Mugabe? Ik ben nog actief betrokken geweest in een Namibië-comité. Sam Nujoma was daar 30 jaar geleden het gezicht van de bevrijdingsbeweging. Onlangs maakte hij zijn aftreden bekend. “Sam was de wet” wordt van hem gezegd. Zijn zonen fungeren als plaatselijke directeuren voor Italiaanse maffiabazen die drugsgelden witwassen in de diamanthandel.
De ene dictatuur ingeruild voor de andere. In Zuid Afrika is dat gaande. Tot mijn ontzetting vernam ik dat Duncan du Bois met wie ik er communiceer, voor zijn kritische bijdragen geen krant meer kan vinden.

Moeten we er nu spijt van krijgen dat we ons niet afzijdig hebben gehouden tijdens de Apartheid? En voortaan ‘Sterren dansen op het ijs’ de voorkeur geven?
Dat zou toch zoiets als karakter-zelfmoord zijn.

11 november 2007