THE DAY EINSTEIN FEARED MOST

Afgelopen vrijdag publiceerde dagblad Trouw de ervaring van twee organisatieadviseurs die als gastdocent in het HBO optraden. Een treurig relaas over studenten van wie vooral de desinteresse opviel. “De meesten vonden hun mobiel interessanter dan het college.” Afgezien van de bierwalm die een enkele student omgaf, herken ik veel van de beschreven ervaringen.
Een oud-prof reageert in de krant van vandaag dat de universiteit “doodziek” is en dat men dat op de werkvloer al lang weet. Hij bepleit een parlementaire enquête.
Ik mis voldoende ervaring om hierover gefundeerd mee te kunnen praten. Enkele kanttekeningen zijn wel te plaatsen.
Een adolescent uit mijn familiekring geeft jaarlijks een gastles (w.o.) aan volwassenen. Beide laatste keren viel die ongelukkigerwijze samen met de slotuitzending van het programma ‘Wie is de Mol.’ De toehoorders lieten zich dermate afleiden door wat daarover op hun smartfoons viel te volgen dat de les feitelijk in het water viel.

Meer nog dan volwassenen geldt voor de huidige generatie studenten dat ze zijn opgegroeid in ‘mateloosheid’. Waar men vroeger naar een pickup moest lopen om de plaat om te draaien, zijn we nu een muisklik verwijderd van welk nummer dan ook. Op Spotify hoorde ik de reclameboodschap “Je weet maar nooit wanneer je een miljoen nummers bij de hand moet hebben; bijvoorbeeld als je een feest geeft…”
De dominante cultuur ligt in het verlengde daarvan: Telt degene die niet elke zondag tot koopzondag wil maken nog voor vol? Hoe serieus worden moeders genomen die actie voeren voor beperking van horeca-uren? Reiken pretzenders ook de beperkingen van ‘spuiten en slikken’ aan?
Matiging geldt als een deugd. Maar met het internet in je broekzak is dat een uitdaging die jonge mensen betrekkelijk eenzaam aan moeten. Opvoeding speelt een rol. Zij het dat elke ouder die zijn kinderen regels stelt het weerwoord kent: niemand is zo streng als jullie. Docenten behoren er echter tegen beschermd te worden als ´pseudo-opvoeder’ te moeten fungeren. De opgave om studenten letterlijk bij de les te houden, mag niet slechts aan de individuele docent worden overgelaten. Een onderwijs-instituut dat kwaliteit wil borgen, formuleert waarden en verbindt daar normen aan. En dat niet alleen in fraai vormgegeven brochures waarmee studenten gelokt worden; onder het motto ‘Meer studenten = meer inkomsten’…..
Daarin slaagt het onderwijs slechts als –geheel tegen de tijdgeest in – jonge mensen betutteld worden. Verplicht weg dus die smartfoon tijdens een les, en je jas uitdoen. En o ja, die tas van tafel. Net zo lang totdat het vanzelfsprekend wordt.

Van Einstein is de uitspraak “I fear the day that technology will surpass our human interaction. The world will have a generation of idiots.” Onlangs zag ik een plaatje waarop een begin gemaakt werd; voor het raam van een café meldde een bordje: “No wifi here. Talk to eachother! Drink a beer and get drunk.” Dat dan wel weer…

7 april 2014