HABEMUS PAPAM

De Duitsers hebben de pausverkiezing gewonnen.
Althans dat was de beleving die ik had bij de bekendmaking gisteren dat ‘we’ een nieuwe paus hebben. De journaalcorrespondente sprak over de sfeer op straat “..alsof AS Roma de titel binnen had.” Alle wereldwijde tv-kanalen straalden dat uit. Dat Benedictus xiv Duitser van geboorte is ontlokte een ZDF-reporter de vreugdevolle opmerking dat of je nou r.k. was of niet, het toch voor elke Duitser betekenisvol was dat de nieuwe paus “één van ons is.” En tijdens de balkonscène zoomde de regie regelmatig in op Duitse vlaggen. De burgemeester van het geboortedorpje van de nieuwe kerkvorst sprak de verwachting uit op goede zaken als gevolg van een toestroom van toeristen….
Onwillekeurig vraag je je dan toch af of die Simonis niet beter zijn best had moeten doen en of we geen sterker ijzer in het vuur kunnen afvaardigen. Adrianus, de laatste Nederlandse paus is weliswaar van recenter datum (16e eeuw) dan de laatste Duitser (11e eeuw), maar toch.

Enig verlies aan decorum brengt deze popi-sfeer rond de opvolging toch wel met zich mee. December jl. heb ik me al verwonderd uitgelaten over de klaarblijkelijke behoefte van deze tijd om met lijstjes te werken. Het ….-van-het-jaar-klassement gaat samen met uitverkiezingsrituelen zoals in Big Brother of Idols. Deze moderne varianten zijn natuurlijk maar slappe aftreksels van de uitverkiezing van een paus: de eeuwenoude ceremonie heeft niet voor niets de vraag naar witte rook spreekwoordelijke betekenis gegeven.
Toch rukt zelfs in dit sacrosancte wereldje de invloed van de moderniteit onmiskenbaar op. De verkiezing is een media-event geworden, die al opent met het verscheiden van de vorige. Dat bookmakers verdienen aan inzetten wie de meeste kans maakt als opvolger is ook bepaald wereldse invloed. Dat het nodig is om de ruimte waar het conclaaf plaatsvindt uitgebreid te controleren op afluisterapparatuur is daaruit wellicht te verklaren. Maar het gaat dieper: het feit dat kardinalen worden gefouilleerd op mobieltjes om te voorkomen dat zij eventuele primeurs weggeven vind ik tamelijk verontrustend. Dat betekent namelijk dat het verval ook van binnenuit wordt gevoed…

Ik moet wel zeggen dat de ‘winst’ van de Duitsers meer aanvoelt zoals de beleving die bij ‘Spel zonder grenzen’ hoort dan die bij een w.k.-finale. Gemoedelijkheid en algemeen enthousiasme overheersten op het sint Pietersplein; rellen van teleurgestelde fans blijven vooralsnog verre van denkbaar. Toch zou ik wel eens in de toekomst willen kijken, naar de pausverkiezing van, zeg 2030. Wordt dat een even vredige aangelegenheid of wordt de sfeer grimmiger? Of zal de wereld er tegen die tijd achteloos aan voorbij gaan?
Je kunt het ook positiever benaderen en omdraaien: de aanpak van de Roomse kerk die in de wereld doordringt. Neem nou het laatste congres van D66, de partij die religiositeit naar de binnenkamers wil verbannen. Je zou daar een conclaaf in kunnen zien, dat uiteindelijk door de stellingname van de onaanraakbare partijoprichter werd beslecht. Van Mierlo als Petrus, wiens uitspraken de kracht van encycliek hebben. Zijn heiligverklaring spoed zijn verscheiden vooruit en elke politiek leider na hem is toch min of meer diens plaatsvervanger op aarde…. Subito sancto!

20 april 2005