SPRAAKVERWARRING

Taal weerspiegelt op fascinerende wijze culturele ontwikkelingen. Hoe veelzeggend contrasteert het gedragen Nederlands uit het postkoetstijdperk van de Tachtigers, met de soundbytes van de huidige computerera.
Taal leeft.
Maar niet alle talen overleven. Voor de houdbaarheid van het Nederlands moet ernstig worden gevreesd, mind you. We missen een taalinquisitie die, zoals in IJsland, moderne leenwoorden kunstmatig omzet in neologismen. Bovenal missen we de noodzakelijke trots om voor onze taal en cultuur op te komen. In Vlaanderen zal het Nederlands wat dat betreft beslist langer overleven. Het is me overkomen dat ik er jus d´orange bestelde en de ober niet-begrijpend bleef wachten tot ik op het equivalent sinaasappelsap kwam…

Onze taal is van waarde, maar weerloos tegen onze onachtzaamheid. Geen haar op ons hoofd om buitenlanders die hier de weg vragen in onze eigen taal te woord te staan. Aan deze en gene zijde van de grens putten we ons uit om de polyglot uit te hangen.
Volgende week gaan de stembussen voor de Europese verkiezingen in 10 lidstaten meer open dan vijf jaar geleden het geval was. De vraag of elke parlementariër in eigen taal moet kunnen debatteren wordt daarmee steeds meer onderhevig aan een kosten-batenanalyse. Onachtzaamheid en de macht van het getal zullen het Nederlands in die afweging dra de weg van de gulden doen volgen.
Maar het is een kwestie van tempoverschillen. Ook andere talen zullen er aan geloven. Uiteindelijk zal blijken dat Zamenhof te vroeg was met zijn Esperanto. Het Engels zal nog deze eeuw voertaal van de beschaafde wereld worden. Vervormd tot Minestrone-engels weliswaar, want talen leven en beïnvloeden elkaar wederkerig. Levend bewijs is het ‘spanglish’ dat in grote delen van de zuidelijk staten van Amerika al gemeengoed is.
Tien jaar geleden drong zich een prachtige voorafschaduwing van dit verschijnsel aan ons op. Een jongetje dat regelmatig in het Duits naar huis werd geroepen fietste dagelijks om ons vakantieverblijf op Texel. Dit was aanleiding voor een weddenschap over zijn naam. De Heinrich´s en Günther´s vlogen over tafel. Toen iedereen had ingezet moest het antwoord van het kind komen. Op de vraag `Wie er hiess´ antwoordde der Bube ´Kevin´….. Vertwijfeling alom.

Engels bekt niet alleen lekker in songs. Het komt ook ruimhartig tegemoet aan onze neiging om woorden af te korten. Zoals zich slijtpaadjes vormen op plekken gras of land waar we een stukje dagelijkse route kunnen afsnijden, zo baant ons spraakvermogen zich een kortere weg door ons spreken. ‘Heb jij je stufi al geregeld?’ Deze tekst op het affiche in een banketalage intrigeerde me dusdanig dat ik ff stopte om de toelichting te lezen. Stufi stond voor studiefinanciering.

Dit voorval dateert van ruim vóór het sms-tijdperk.

Onlangs bleek uit een enquête dat Nederlanders nagenoeg niet weten waar het Pinksterfeest voor staat. Geen wonder. Aanleiding voor dit christelijke feest is de uitstorting van de Heilige Geest over Jezus’ volgelingen, hen nabij tot troost na Christus’ Hemelvaart. De discipelen, ongeletterde vissers van het platteland van Galilea, raakten zo begeesterd dat zij het Woord begonnen te verkondigen. Waarop zich een wonder voltrok in het kosmopolitische Jeruzalem van die dagen: alle omstanders konden hen verstaan in hun eigen taal.

Wij missen begeestering.

Maar……. niet allemaal ! Wie oren heeft die hore ! Kijk op www.rijkwillemse.nl

2 juni 2004