MISSING LINKS
31 oktober staat te boek als Hervormingsdag. Het is de datum waarop in
1517 Maarten Luther te Wittemberg zijn 95 stellingen aan de deur van de
slotkapel spijkerde. Feitelijk de opmaat naar het Grote Kerkscheuren.
31 okt. jl. was het 40 jaar geleden dat de Open Brief verscheen, opmaat
tot een kerkscheuring binnen de gereformeerde kerk onderhoudende artikel
31 van de kerkorde. Kortweg ook bekend als ‘de vrijgemaakte kerk’,
alias ‘artikel 31’. Zelf een afsplitsing van de gewone Gereformeerde
kerk, die ooit door Abraham Kuyper uitgeleid werd uit de Hervormde kerk….
Op grond van het beginsel ‘doorgaande Reformatie’ kozen de
vrijgemaakten voor het stichten van ‘eigen’ maatschappelijke
verbanden. Er kwamen onder meer art. 31-scholen, een vrijgemaakte krant
(Het Nederlands Dagblad) en een eigen politieke partij: het Gereformeerd
Politiek Verbond.
De nazaten van de kerkscheuring uit 1966 zijn elkaar inmiddels zo ver
genaderd, dat de er uit voortgekomen kerken op plaatselijk niveau in allerlei
opzicht samen optrekken; de krant staat open voor de gehele gereformeerde
gezindte en het GPV ging op in de ChristenUnie. Dat dat alles enkele jaren
geleden mede aanleiding was voor een nieuwe scheuring, waaruit de ‘vrijgemaakte
vrijgemaakten’ voortkwamen, toont aan dat de oude Adam nog leeft.
Veelzeggend derhalve dat twee kerkbladen aan weerszijden van De Open Brief,
deze 40 jaar oude kwestie met een gezamenlijk nummer besloten te herdenken.
Een als uniek beleefde gebeurtenis, die de meeste lezers van dit blog
naar ik vrees is ontgaan…..
Ik sluit niet uit dat de seculiere lezers onder u, inmiddels een minachtende
snuif dan wel ‘duivelse’ grimas over zoveel kerkelijk onvermogen
niet hebben kunnen onderdrukken. Schijn bedriegt. Er mag dan een gezegde
aan ontleend worden: waar twee Nederlanders samenkomen wordt een kerk
geboren; de samenkomst van drie Nederlanders leidt tot een kerkscheuring…..,
ik ontwaar een diepere laag.
Ik kom op dit onderwerp naar aanleiding van de berichten over de toenemende
kans op een linkse meerderheidsregering. Het linkse schaduwkabinet dat
Joop Den Uyl in 1972 presenteerde ten spijt, kon een dergelijk kabinet
nimmer gevormd worden. Waarom eigenlijk niet? Kijkend naar de oorsprong
van de socialistische beweging is er sinds Marx voortdurend sprake geweest
van versplintering: aanhanger van de 2e of de 3e Komintern? Trotskist
of Leninist? Socialist of Vrijzinnig-Democraat? Verkettering – een
term ontleend aan kerkelijk handelen – zou werkelijk een socialistisch
synoniem verdienen.
In combinatie met de neiging van Nederlanders om alles tot een overzichtelijke
schaal te herleiden – geen enkele taal schijnt zich zozeer te bedienen
van verkleinwoorden als het Nederlands! – lijkt het linkse onvermogen
verklaard. In dit licht kan het Nederlandse kerkelijk erf als afspiegeling
van de Nederlandse volksaard worden bezien. De hang naar het eigen gelijk
(‘links gedram’ volgens rechts), vindt in de kerk zijn tegenhanger
in de dogmatiek: men scheurt er lustig op los, tot in een partij- cq kerkverband
waarin men niet meer wordt weersproken. Als er al wordt gefuseerd: de
Protestantse kerk, het CDA, de ChristenUnie, Groen Links, dan is dat vooral
te verklaren uit leegloop. Sanering eigenlijk.
Een linkse meerderheidscoalitie is teveel gevraagd met zoveel eigen-zinnigheid.
Dat er over wordt gesproken, is dat niet vooral een uiting van verval…..
?
17 november 2006
|