BILL GATES VERVANGT MAO (2)

In Nederland is Mao ook ruimschoots afgezworen. Het communisme heeft als ideologie afgedaan, en staat daarmee model voor ideologieën in het algemeen. Dat is op zich niet bezwaarlijk. Echte ideologen hebben de neiging om de werkelijkheid in hun ideologie in te passen. Ook als de waarheid daarvoor geweld moet worden aangedaan. De CPN noemde zijn partijkrant niet voor niets ‘De Waarheid’…. Ik heb daar één keer in gestaan. In 1984 reisde ik met een delegatie van de EUJCD (Europese Unie van Jonge Christen-democraten) naar El Salvador. In dat Midden-Amerikaanse land was de christen-democraat Napoleon Duarte tot president gekozen. Een bijzonderheid in dat door rechtse dictaturen geteisterde gebied. Met name Guatemala was berucht. In Nicaragua was vijf jaar eerder de dictator Somoza verdreven door een revolutie. Daaraan deed ook de behoudende middenklasse mee, maar links (FSLN) kwam aan de macht. In El Salvador ging het minder spectaculair en probeerde Duarte via een gematigde aanpak de extremen van rechts (doodseskaders uit het leger) en links (de guerilla’s van het FMLN) de wind uit de zeilen te nemen. Een christen-democratische weg, die er vanuit gaat dat niet één partij (dè arbeiders) of ideologie (het ‘ordnung muss sein’ van de generaals) de waarheid in pacht heeft. Dat lukte dus niet tussen twee vuren (letterlijk). Roberto d'Aubisson, berucht leider van doodseskaders noemde Duarte een meloen: het groen van de christen-democraten aan de buitenkant, maar in de kern een rode communist. Het FMLN kidnapte in 1985 zijn dochter.

Onze oriënterende reis bracht ons bij het graf van bisschop Romero, en in gesprek met o.a. president Duarte en vertegenwoordigers van liberaal-rechtse politieke partijen. De guerilla konden we daar niet te spreken krijgen, maar met hun vertegenwoordiging in Brussel was een ontmoeting gepland na aankomst op vliegveld Zaventem. Omdat de Belgen elkaar op de terugreis in de haren vlogen of de geplande persconferentie na afloop in het Frans dan wel Vlaams moest worden gevoerd (….!?), moest de woordvoerder uit een ander land komen. En zo kwam het dat ik voor een hele batterij microfoons onze bevindingen verwoordde in het Engels. We werden in een hoek gedreven omdat we geen partij kozen voor de guerilla’s. Extremen zijn altijd duidelijker! De Waarheid berichtte een dag later over onze reis, onder de kop “Jonge christen-democraten terug van vakantie”.

Met de val van het IJzeren Gordijn, verklaarden velen in navolging van Francis Fukuyama de ideologieën dood. Het leek er op: in Nederland kon voor het eerst links met rechts samen gaan in Paars. Neoliberalisme kreeg de PvdA en media als De Volkskrant in zijn greep. VARA- coryfeeën gingen steeds meer over naar de TROS en commerciële zenders. Secularisatie of ontkerkelijking kan daarmee op één lijn worden gesteld. Mao, maar ook God worden vervangen door Bill Gates. Die laatste staat dan model voor geloof in de technische vooruitgang. Oftewel in de mens zelf.
Links heeft daarmee een blinde vlek ontwikkeld voor de kracht van levensovertuiging. Zowel het Humanisme als religieus geïnspireerde levensovertuiging. Dat is een tekortkoming. Want hoewel levensovertuiging tot ideologie kan verworden, moet die niet met het ideologische badwater worden weggegooid. Levensovertuiging is een bron waaruit mensen putten om hun leven en de maatschappij vorm te geven. Het is een positieve kracht die egoïsme kan overstijgen: aan de vruchten kent men de boom.

Het is mooi dat Bill Gates aan liefdadigheid doet. Maar het maakt verschil of hij dat doet uit goedgeefsheid van het vele dat hij toch al heeft, of uit de overtuiging dat de ene mens solidair moet zijn met zijn medemens, c.q. naaste.

22 september 2006