INCLUSIEF
DENKEN (1)
Christenen speelden een belangrijke
rol bij de oprichting van de Partij van de Arbeid. Daar hoort men tegenwoordig
meer van op dan dat het een bel doet rinkelen. Juist daarom viel me een
passage op in een recent interview met Wouter Bos. De PvdA-leider gaf
aan dat hoewel hij al lang niet meer in de kerk komt, hij dat verleden
wel met zich meedraagt. Meer precies verbond hij dat met zijn keuze om
bij de installatie als kamerlid de eed te verkiezen boven de belofte.
Opmerkelijk deze vrijmoedigheid. Hoewel velen onder de PvdA-kiezers zichzelf
als christen beschouwen, neemt men in die partij christelijk geloof als
drijfveer voor de sociaal-democratie niet echt serieus. Gedogen vind ik
nog de beste omschrijving voor wat ik daar waarneem. Ik sluit trouwens
niet uit dat mijn zienswijze het gevolg is van het feit dat ik overwegend
verkeer temidden van Groninger sociaal-democraten…
Ik zie er overigens geen overtuiging of strategie van de partijleiding
in. Mij lijkt het meer de uitkomst van het feit dat christenen binnen
die partij zwijgen over hun drijfveren, dan wel onhoorbaar bij elkaar
zitten in een Woodbrokers-hutje op de hei. Mogelijk ligt er een verklaring
in het gegeven dat heel wat vooraanstaande PvdA’ers ‘van christelijke
huize’ zijn, maar daar bij voorkeur niet aan herinnerd willen worden?
In dat opzicht zou de stellingname van Bos ook opmerkelijk mogen heten.
Ligt hier een begin van een breuk met Paars,
dat vooral de libertijnse benadering uitdroeg dat geloof een privé-zaak
is die niet in het publieke leven thuishoort?
Allemaal vragen en voor mijn doen, tamelijk speculatief ook nog. Toch
zijn ze niet van relevantie ontbloot. In het betreffende krantenartikel
bevestigt Bos namelijk dat hij een heel open werkrelatie onderhoudt met
André Rouvoet van de ChristenUnie. Beide herkennen aspecten van
elkaars drijfveren en stellen vast dat de politieke keuzes die hun partijen
erop baseren, op interessante punten overeenstemmen. De uitkomst van de
gemeenteraadsverkiezingen geeft voeding aan de gedachte dat beide partijen
wat met elkaar te scharrelen hebben.
Die uitkomst biedt nog een aanknopingspunt voor religie als bindmiddel.
Nu vele allochtonen hun plek in de PvdA opeisen, lijkt de partij zich
om die reden ontvankelijker op te moeten stellen voor geloofsovertuiging.
Niet zozeer voor het christelijk geloof, alswel voor het bredere begrip
religie als drijfveer voor het handelen van mensen. Dat omvat politieke
keuzes. Job Cohen ging er al in voor omdat moslims, in tegenstelling tot
Woodbrokers-achtigen die relatie meer expliciet
leggen. In dit licht is het onbegrijpelijk dat de CDA-partijleiding met
het vertrek van Marnix van Rij, onmiddellijk ook een einde maakte aan
het door hem geïnitieerde platform voor religie, politiek en zingeving.
Alleen omdat het een initiatief van Van Rij was. Dat Platform had kunnen
uitgroeien naar een leidende rol in het publieke debat over de vragen
die thans super actueel zijn, namelijk hoe we de boel bij elkaar houden.
Het was een voorbeeld van inclusief denken,
dat goed aansloot bij de CDA-slogan ‘Elk mens telt’. De dominante
stroming in de CDA-partijleiding na Van Rij, heeft zich daarentegen vergaand
ideologisch verbonden met beide liberale paarse coalitiepartners. Althans
een wezenlijk deel van de CDA-achterban, blijkt achter het nutsdenken
dat daaruit voortkomt, het elk mens telt niet meer te herkennen. Nu zelfs
de VVD met Mark Rutte lijkt te kiezen voor het sociaal-liberalisme, mag
het CDA dan ook wel uitkijken niet verder achterop te raken.
Inclusief denken zoals de christelijk-sociale
traditie dat gedragen heeft, vindt men in de oorspronkelijke vorm momenteel
vooral bij de CU. ‘De boel bij elkaar houden’ lijkt daarop.
Die woorden werden voor het eerst gebezigd door Joop den Uyl, die het
desgevraagd als ex-gereformeerde, net als Wouter Bos misschien wel aan
zijn opvoeding had willen relateren….
29 maart 2006
titel ontleent aan het boek (1971) van de protestantse
denker Feitse Boerwinkel
|