AGEREN TEGEN IETS MAAKT IEMAND NOG GEEN VREDESTICHTER

“Nog één keer samen in de geest van Madiba” kopte De Volkskrant boven het bericht over Mandela’s begrafenis. Daarin ligt de essentie waarom dit afscheid zoveel mensen van naam en faam bijeen bracht. Niet Mandela’s jarenlange strijd tegen en gevangenschap om de apartheid maken hem een legende. De grootse wijze waarop hij desondanks koos voor een politiek van verzoening en samenwerking is daarvoor de verklaring.

De herinneringen van Nederlandse anti-apartheidscoryfeeën steken daarbij mager af. Allemaal mochten ze hun ‘Mandela-moment’ in de media etaleren. Maar we horen al lang niks meer van hen. Sietse Bosgra, oprichter van het Komitee Zuidelijk Afrika bestaat het om te melden dat hij niet meer met Zuid Afrika bezig is, omdat hij zijn belangstelling inmiddels heeft verlegd. Naar Israël, of liever gezegd Palestina. Daar bevecht hij wederom ‘apartheid’. Verzoening tussen de rassen? Of strijden tegen de nieuwe Zuid-Afrikaanse ongelijkheid die besloten ligt in het ongebreidelde nepotisme van de huidige ANC-machthebbers? Dat is een geheel ander chapiter.

Daarmee lijkt een realistische voorbode geschetst van de staat waarin Israël zich zal bevinden tegen de tijd dat Sietse Bosgra zijn belangstelling voor dat land voor gezien houdt.
Het is het verschil tussen het opzichtige van de korte termijn, en verzoening die lange adem behoeft.

Het is onterecht dat de verwantschap met Mandela zo eenzijdig wordt toegekend aan actiegroepen en de met hen verwante media. Dat Mandela christelijk geïnspireerde drijfveren koesterde wordt men bij hen niet gewaar. De steun die destijds uitging vanuit kerkelijke kring aan Mandela’s strijdmaker ds. Beijers Naudé, verwoordt in het Kairos-document, is nauw verbonden met de op verzoening gerichte geest van Madiba. Daarover viel de laatste tijd weinig (terug) te lezen.
Mandela ontsteeg het lot van leiders die positie kiezen tussen politieke flanken. Zij zijn overwegend te saai om de aandacht vast te houden. En vanaf de flanken zijn ze vatbaar voor het verwijt te vaag te zijn. Iets daarvan heb ik ervaren na een reis naar het door burgeroorlog verscheurde El Salvador. Guerrillastrijders bevochten er kapitalistische grootgrondbezitters. Daartussen probeerde de christen-democraat Napoleon Duarte een politiek van verzoening te voeren. Rechts miskende zijn drijfveren. Ze hielden Duarte voor een meloen: ‘groen van buiten; rood van binnen’. De guerrilla ontvoerde zijn dochter. Onze poging om steun voor zijn politiek te verwerven werd door het dagblad De Waarheid insinuerend afgedaan. “Jonge christen-democraten terug van vakantie” kopte het CPN-blad.
Te vrezen valt dat die krant voor gedweep met Mandela de afgelopen tijd kolommen tekort gekomen was.

In zijn altijd scherpe analyse citeerde ND-columnist Marcel ten Hooven afgelopen zaterdag de PvdA-verwante professor Kees Schuyt. Die meent dat “de deugd in het midden geen middelmatigheid of het zouteloze compromis bepleit, maar het altijd moeilijk te verwerven maatgevoel.”

De bekende dichtregel van Henriette Roland Holst komt hier in gedachten: ‘De zachte krachten zullen zeker winnen’. Dat klinkt als een blijde boodschap.


17 december 2013

 

Terug naar de homepage